Nawożenie ogrodowych roślin ozdobnych

Poniższe porady mają charakter orientacyjny i odnoszą się dla nasadzeń w strefie mrozoodporności 6a-6b obejmującej większość obszaru Polski. W przypadku wątpliwości najlepiej skonsultować je z doświadczonym ogrodnikiem lub szkółkarzem. Dodatkowe pytania można kierować na adres e-mail: admin@ciak.pl.

Termin

Nawożenie roślin polecamy wykonywać w bezpiecznym terminie bez możliwości wystąpienia przymrozków. Na zdecydowanej większości terenów Polski przeważa strefa mrozoodporności, w której występuje statystyczne ryzyko wystąpienia przymrozków do dnia 15-tego maja. Ciekawostką jest to, że termin ten, niektórzy mogą kojarzyć z przesądną „zimną Zośką”(imieniny Zofii) występujący bezpośrednio po poprzednich dniach, w których imieniny obchodzą „trzej ogrodnicy”: Pankracy, Serwacy i Bonifacy. Fakt możliwości wystąpienia w tych dniach przygruntowych przymrozków na zdecydowanej większości wyżej wspomnianych terenów jest statystycznie bardzo prawdopodobny. Z tego względu NIE zaleca się stosowania nawozów działających i rozkładających się bardzo szybko wcześniej niż właśnie po tym terminie. Data jest orientacyjna i w przypadku gdy w prognozie długoterminowej nie występują nocne temperatury w okolicy od 1 do 5 stopni Celsjusza na plusie, a jedynie wyższe, to możemy zaryzykować wcześniejsze podsypanie nawozem np. w weekend majowy, jednak w przypadku braku pewności dla bezpieczeństwa odradza się wcześniejsze podsypywanie niż po 15-stym maja.
Ostatnim lub odpowiednio drugim terminem, w którym możemy bezpiecznie zastosować nawóz jest okres w okolicy drugiego tygodnia lipca(najlepiej również nie później niż 15-stego). Rośliny nie powinny po tym okresie dostawać żadnych pobudzających wzrost środków zawierających wysokie dawki azotu ponieważ dobrze gdy naturalnie „uspokoją” przyrost przed jesiennymi przymrozkami. Szkółka NIE zaleca stosowania nawozów jesiennych przez osoby nie zajmujące się tym profesjonalnie. Wszelkie jesienne nawozy mogą spowodować pobudzenie rośliny na zimę i jej przemarzanie w naszej strefie mrozoodporności. Dotyczy to nawet tych nawozów, które teoretycznie mają przyrost hamować.

Ilość i preparaty

Kwestia ilości nawozu zawsze jest najbardziej problematycznym zagadnieniem dotyczącym nawożenia roślin. Dostępność nawozów dla ogrodowych roślin ozdobnych jest ogromna i bardzo zróżnicowana pod względem ilości i składników, różnych technologii produkcji i sposobu w jakich dawki składników pokarmowych są z nich uwalniane. Typowym i bardzo częstym problemem jest to, że stosuje się nawozu zbyt dużo w przypadku roślin dopiero co posadzonych i zbyt mało w przypadku roślin wieloletnich i dorosłych.

Dawki nawozu najlepiej jest odliczać na gramy, a nie na łyżki bo są one najzwyczajniej różnej pojemności i tym bardziej nie odmierzać „na garści” w przypadku dopiero co posadzonych roślin! Przed zastosowaniem warto przeczytać w całości dołączoną etykietę do nawozu lub w przypadku jej braku zajrzeć na stronę internetową producenta lub na branżowe strony internetowe opisujące szczegółowo dawkowanie na konkretne rodzaje drzew i krzewów. Polecamy również krytycznie podchodzić do pewnych informacji, a w szczególności do opisów terminów nawożenia z instrukcji dla niektórych nawozów z powodu faktu, że bardzo często etykiety tłumaczone są z innego języka na język polski i nie odnoszą się do warunków panujących na naszych terenach i w naszej strefie mrozoodporności. Dlatego przykładowo zalecenia typu „nawożenie w lutym/marcu/kwietniu” należy odrzucić z tego właśnie względu. Informacja znajdująca się na opakowaniu nawozu w stylu „Wystarczy na 35 krzewów” również jest informacją mało istotną i wprowadzającą w błąd bo często nawet nie mówi o rodzaju, wieku i wielkości danych roślin. Wiarygodnych informacji odnośnie nawożenia dostarczają także konsultanci profesjonalnych koncernów nawozowych, które specyficznie zajmują się nawożeniem danego typu roślin.

Aby ułatwić Państwu orientacyjne samodzielne ustalenie dawkowania podajemy poglądowy przykład żywotnika (thuji) zachodniej „Smaragd” i popularnego nawozu działającego szybko – „YaraMilaComplex”(dawniej HYDROCOMPLEX). Stosuje się go w ilości około  od 20 do 25 gramów na każdy metr wysokości rośliny dwukrotnie w ciągu roku. Przykładowo dla posadzonego żywotnika w wysokości około 60cm należy w ten sposób podsypać około 15 gramów nawozu wokół rośliny na skraju korony w macierzysty grunt (przy sadzeniu najczęściej miejsce rozsypania nawozu wyznacza kraniec doniczki lub bryły korzeniowej), a także w oddaleniu od głównego pnia lub pędu rośliny. Grunt z posypanymi granulkami najlepiej podlać delikatnie aby nawóz się przykleił. Nawożenie wykonujemy z zachowaniem terminów wspomnianych wcześniej, a ilości dotyczą gleby uprawowej (klasa 3-4) bez dodatków nawozowych, ani wcześniejszego nawożenia naturalnego, które w większości przypadków odradzamy, ze względów opisanych w ostatniej części artykułu.
Alternatywnym nawozem bardzo wysokiej jakości i skuteczności jest „Osmocote” oraz inne działające długo nawozy posiadające otoczkę umożliwiającą powolne rozkładanie się nawozu. Dawkę stosuje się analogicznie tylko, że jeden raz w roku ze względu iż działa on zazwyczaj około trzech miesięcy i jest nawozem rozkładającym się wolno do zastosowania poprzez wbicie w grunt, a nie na jego powierzchnię jak w przypadku rozkładającego się szybko „YaraMila Complex”. Granulki Osmocote najefektywniej uwalniają składniki będąc zasypane ziemią, więc można go też nią lekko przysypać lub wbić rozdzieloną na ilość punktów dawkę dla jednej rośliny również na skraju korony lub przy świeżym nasadzeniu na krawędzi wyznaczonej przez bryłę korzeniową sadzonki.
Na powyższym przykładzie polecamy kontrolnie oceniać ilości nawozów do innych krzewów i w ten sposób biorąc pod uwagę fakt, że żywotnik Smaragd do wysokości 60 cm produkowany jest około trzech i pół roku oraz jego donica w momencie sprzedaży waha się przy tej wysokości od pojemności 2 do 3 litrów to powinniśmy podchodzić zdecydowanie delikatniej do młodszych i mniejszych krzewów i odpowiednio silniej do starszych. Przykładowo bylina w 0,5-litrowym pojemniku posadzona do gruntu w pierwszym roku nie powinna otrzymać takiego nawozu jednorazowo więcej niż około 5 gramów. Podane ilości mają na celu uświadomić klientów, że stosowanie nawozu tzw. „na oko” nie jest najlepszym rozwiązaniem. Bardzo łatwo wtedy o przenawożenie co kończy się co najmniej uszkodzeniem rośliny lub jej całkowitym obumarciem.
Dla posadzonych już wieloletnich drzew i krzewów z dużą rozpiętością korzeni obowiązują najczęściej dawkowania na metry kwadratowe zwykle podawane przez producenta. Zagadnienie to jest już trudniejsze i uzależnione od mnóstwa czynników, a w szczególności kondycji rośliny i jej rodzaju. Zasadą uniwersalną, którą powinno się kierować jest zachowanie umiaru i podsypanie raczej mniejszych, niż większych ilości nawozu ze względu na to, że niedożywioną roślinę zawsze możemy podsypać dodatkowo w późniejszym terminie, a przenawożoną niestety bardzo często stracimy lub poważnie uszkodzimy.
Zwracamy uwagę na nawozy zawarte w gotowych podłożach, substratach i innych produktach z dodatkami nawozowymi, które to czasami dostarczają wystarczającą dawkę na start, a czasami jedynie na chwilę po posadzeniu. Polecamy stosowanie czystych torfów i ziemi ogrodowych bez dodatków i samodzielne dostosowanie dawki nawozowej do potrzeb roślin, które w nią sadzimy. UWAGA! Bardzo częstym błędem związanym z glebami wzbogacanymi o dodatkowe komponenty nawozowe jest ich stosowanie w nieodpowiednim terminie lub do nieodpowiedniej rośliny. Nieodpowiednim terminem jest każdy termin, w którym mogą wystąpić przymrozki lub mrozy, a nieodpowiednimi roślinami do sadzenia w takie podłoża są prawie wszystkie świeżo wykopane rośliny(produkcja gruntowa) i sadzonka z gołym systemem korzeniowym. W tego typu podłoża bezpiecznie można sadzić tylko rośliny ukorzenione w pojemnikach, produkowane w nich od młodości lub wcześniej w nie wykopane i dostatecznie długo ukorzeniane. Termin w którym możliwe jest sadzenie w tego typu podkład jest termin, w którym możliwe jest nawożenie tj. wspomniane wcześniej orientacyjne daty od 15-tego maja do 15stego lipca.
Bardzo często zdarza się, że zakupione rośliny posiadają już zaaplikowaną dawkę nawozu i najzwyczajniej w świecie należy się o to zapytać sprzedawcy bo czasami tego nie widać albo mylnie można założyć, że roślina była nawożona ze względu na obecność kulek, które często są już nieaktywnymi osłonkami z nawożenia zeszłorocznego. Ustalenie obecnego stanu zadecyduje czy trzeba odłożyć zasilenie sadzonek do przyszłego terminu lub nawet roku.

Alternatywne nawożenie

Na rośliny stosuje się także wiele innych preparatów wspomagających ich wzrost i zdrowie, jednak każdorazowy zakup nowego produktu powinien wiązać się z dogłębnym zapoznaniem się ze składem i stosunkiem NPK produktu oraz dobraniem odpowiedniej dawki dla danej kategorii i danego wieku oraz rozmiaru roślin. Bardzo skutecznymi preparatami są preparaty dolistne do podawania pomiędzy nawożeniem granulatami, aczkolwiek zalecamy je jedynie doświadczonym ogrodnikom lub jeśli mamy zamiar zacząć z nimi eksperymentować to polecamy testowe dolistne nawożenie części roślin w danym roku i porównanie efektów z częścią roślin nawożonych tylko granulatem.
Do roślin ozdobnych NIE polecamy natomiast wszelkiego rodzaju „naturalnych” nawozów, szczególnie ze świeżego kompostu, ani żadnych nawozów odzwierzęcych, ze względu na niemożliwe do oszacowania składowe takich preparatów, których zastosowanie bardzo często kończy się przenawożeniem skutkującym porażeniem liści lub uszkodzeniem systemu korzeniowego i obumarciem rośliny.
Jeśli zależy nam na naturalności to jak najbardziej polecamy gotowe granulaty nawozów naturalnych sprawdzonych firm posiadające badania i kontrolę nad ilościami NPK w składzie tych preparatów. Szczególnie gdy chodzi o rośliny owocowe np. borówka amerykańska, jagoda kamczacka itp. poleca się tego typu nawozy naturalne.